Tuesday, October 22, 2013

Գրողները թեժ մթնոլորտում նախագահ են ընտրում

Գրողների միության համագումարը, որի օրակարգում նախագահի ընտրությունն է, ինչպես միշտ, այս անգամ ևս առանց վեճերի չանցավ, թեև ԳՄ նախագահի հինգ թեկնածուներից Էդվարդ Միլիտոնյանը համագումարը բացելով, կոչ արեց միմյանց չվիրավորել, արձանագրելով՝ «Մենք գրողներ ենք, ով ում ուզում է, թող ընտրի»...

Տեսանյութ համագումարից.
http://www.youtube.com/watch?v=kX_Nopt5GnU

Sunday, October 20, 2013

Գրողների Միությունը գնաց գրողի ծոցը


Դեռևս մի քանի ժամ առաջ 390 մարդ` Հայաստանից, 43 –ն` Արցախից և 97 –ն էլ՝ աշխարհասփյուռ հայերից, հոգու խորքում ինքն իրեն համարում էր ՀՀ Գրողների միության նախագահի լավագույն թեկնածուն, քանի որ ասպարեզ էր նետված կանխադրույթը, թե ԳՄ նախագահը պետք է լինի կամ շատ տաղանդավոր գրող, կամ շատ տաղանդավոր կազմակերպիչ (մարկետոլոգ, մենեջեր` ըստ ճաշակի ). այնպես որ յուրաքանչյուրն ազատ է ինքն իրեն համարելու եթե ոչ տաղանդավոր գրող, ապա գոնե գրական գործի տաղանդավոր կազմակերպիչ: Համոզված լինելով սեփական թեկնածության անմրցելիության մեջ, սակայն, 390 + 43 + 97 գրողներ (եվ գրամոլներ) ստիպված եղան ընտրություն կատարել կամ բանաստեղծ, ՀՀ մշակույթի նախկին նախարար Հովիկ Հովեյանի, կամ բանաստեղծ, ՀԳՄ նախագահի ներկայիս պաշտոնակատար, գրահրատարակչության բազմամյա վարչության պետ Էդիկ Միլիտոնյանի և կամ Ազգային գրադարանի նախկին տնօրեն Դավիթ Սարգսյանի միջև: 390 + 43 + 97 գրողների առնվազն մի մասն առնվազն շնորհալի է և Հովիկ Հովեյանից, և մանավանդ Էդիկ Միլիտոնյանից  (Սարգսյանին չենք քննարկում, քանի որ «հենց այնպես» դրված թեկնածու է) : Ընտրության ինտրիգը կարող էր լինել ջահելների թևի թեկնածուի առաջադրումը, այն նույն ջահելների, որոնց ճնշող մասին հանիրավի գովելով` Անանյանը ական դրեց Գրողների Միության հիմքում : Պոռոտախոսությունը` գրականագիտության և պոռնկագրությունը` գրականության հետ շփոթածների մտնելը ընտրապայքարի մեջ ավելի կատարյալ կարտացոլեր մեր ժամանակների ամբողջ պերճանքն ու թշվառությունը :

«Արմնյուզ»-ի Արտակ Ալեքսանյանը հեռուստատաղավար հրավիրելով նախագահի թեկնածուներին՝ երեկ անկեղծորեն զարմանում էր, թե ինչու է ամեն անգամ Գրողների Միության նախագահի ընտրությունն այսքան դրամատիկ անցնում: Նախ նկատենք, որ Հայաստանի գրողների վիճակն ավելի վատ կամ ավելի լավ չէ, քան, ասենք, բժիշկներինը, ճարտարապետներինը, մանկավարժներինը, դատավորներինը, տաքսու վարորդներինը, քաղաքական գործիչներինը, իրավապաշտպաններինը, երաժիշտներինը և այսպես շարունակ: Իհարկե, կա մի նրբություն. այ հենց Արտակը տեսնես պատանի տարիքում ոտանավոր-բան չի՞ գրել։ Չգիտի՞, որ ամեն հայ գրող է` թաքուն կամ բացահայտ: Ում կենսագրությունը փորփրես` մի քանի ոտանավոր կգտնես՝ կամ մատղաշ տարիքում, կամ կյանքի կեսօրին, կամ բոլորովին վերջում` գրականություն ներխուժելու վճռականությամբ:

Եթե մեկնումեկը վերլուծի, թե Հրանտ Մաթևոսյանից հետո ովքեր են հայտնվել Գրողների Միությունում, նրանց շարքերում կհայտնաբերի ամենատարբեր ռանգի գրամոլների` քաղաքական գործիչների, ձեռներեցների և մանավանդ մերձգրական կանանց : Հրանտ Մաթևոսյանից հետո լավ ու վատ թարգմանիչների մի ամբողջ վաշտ, որ Մաթեվոսյանի օրոք համեստորեն բավարարվում էր եղած կարգավիճակով, այլևս ինքնահռչակվեց որպես սաստիկ գրող և «բառային լուծ ընկած»` սկսեց անողոքաբար գիրք գրքի հետեվից տպել:

Գրողի կարգավիճակ նվաճեցին նաև նախկին կյանքում գրականագետ որոշները: Գրողական համաճարակը չշրջանցեց նաև լրագրողներին. և անհամ-անալի հոդվածագիրներից ոմանք գրոհեցին գրականության վրա: Հրանտ Մաթևոսյանից հետո Գրողների Միությունում միակ տարօրինակն այն չէ, որ տասնամյակներ շարունակ Գրողների տան դուռը բախած ու մերժված շատ մարդիկ օր ծերության վերջապես ձեռք գցեցին բաղձալի անդամատոմսը և նոր եռանդով սկսեցին լծվել տոննաներով թուղթ փչացնելու գործին: Նաև այն չէ, որ գրական ճարպիկները սովորություն դարձրեցին պետպատվերով նույն գիրքը որպես նոփ-նոր տպել` փոխելով վերնագիրը կամ բովանդակությունը հետ ու առաջ տանելով: Սովորական դարձավ զանազան կարևոր կամ անիմաստ թարգմանական ժողովածուներում ընդգրկելը նաև նրանց, ում իրականում պետք է արգելել անգամ հայերեն գրել, ուր մնաց թե թարգմանել տալ:

Մրցանակների մասին խոսել անգամ չարժե. դրամական կշիռ ունեցող բոլոր մրցանակները բաժին են ընկնում բացառապես ցեղային օրենքների համաձայն` տարեց բողոքավորներին, և երբեմն էլ` ջահել բողոքավորներին: Գրական ցեղապետության շրջանակներում պատկառելի մրցանակները պարբերաբար հասել են Արտեմ Հարությունյանին և Դավիթ Հովհաննեսին, Դավիթ Հովհաննեսին և Արտեմ Հարությունյանին եև այսպես շարունակ :

Հայ գրականության մեջ հայտնվել են այնպիսի անուններ, որոնց հետ ամաչում են մրցել անգամ երկինքի աստղերը` ռուսերեն բառկապ անող կանայք, կենացագիր եվ շիրմագրեր գրող տղամարդիկ, իրենց կեղտոտ վարտիքի հոտը վավերագրող ջահելներ աղջիկներ ու ընտանիքի օրինավոր կանայք, որ գրականության հանդեպ սիրուց դրդված` մեծանունների հետ «մաստեր կլաս» են անցնում հորիզոնական դիրքում, երեկվա տղաներ, որ մի ժամում հանրահայտ դառնալու մոլուցքով բռնկված` կարող են բանսարկել իրենք իրենց ու նկարագրել իրենց սեռական անկարողության տվայտանքները:

Այս ամենը` դեռ մի կողմ : Հանգուցյալ Լևոն Անանյանն այնպիսի սխալ է թույլ տվել, որ հայաստանաբնակ գրամոլների առաջ Միության դռները լայն բաց անելը անմեղ մի բան է թվում: Խոսքը սփյուռքահայերին լիիարավ անդամի կարգավիճակ շնորհելն է` ընտրելու և ընտրվելու իրավունքով : Մոտ հարյուր հոգին, բոլորին է հասկանալի, պատկառելի ընտրազանգված է, ընդ որում` ակնհայտ է, որ նրանք միահամուռ ընտրելու են գործող նախագահին, ով նրանց հրավիրում է համաժողովների, ով նրանց գովում է, տպում, թարգմանում և համոզում, որ հայ գրականության բախտը գտնվում է, դիցուք, ռուսերեն գրող մի տիկնոջ փխրուն ձեռքերում, ոչինչ, որ սույն տիկինը հայ գրականության և առհասարակ գրականության հետ այնքան կապ ունի, որքան պապուասը` քվանտային մեխանիկայի հետ: Էլեկտրոնային եղանակով ընտրությանը մասնակցող սփյուռքահայերից մեկն ու մեկը վաղը կարող է և առաջադրվել նախագահի թեկնածու, և քանի որ օրենքը չի դնում որևէ սահմանափակում, տեսարակորեն կարող է ընտրվել նախագահ : Պատկերացնու՞մ եք` Թեհրանում կամ Նյու-Յորքում, Սարատովում կամ Դամասկոսում, Ստամբուլում կամ Նալչիկում նստած` ղեկավարի ՀԳՄ-ն:

Գրողների շրջանում համոզմունք կար, որ հայկական բոլոր ընտրությունների նման` այս մեկի ելքն էլ է կանխորոշված. Էդիկ Միլիտոնյանը կընտրվի և կշարունակի Լևոն Անանյանի սկզբնավորած հոռի ավանդույթները՝ չունենալով գոնե նրա մարդկային որակները: Փաստորեն, գրամոլների սիրելի Լևոն Անանյանը պատրաստի ընտրազանգված նվիրեց Միլիտոնյանին` գրամոլներին, ովքեր երկու ձեռքով կողմ քվեարկեցին այդ պահին իշխանությանը հարմար թեկնածուին : Որքան վատ գրող լինի նախագահը, այնքան ավելի առաջ կգնան իրենց գործերը, գրողի ծոցը, թե Սևանի ստեղծագործական տունը հայր-Միլիտոնյանը դեռ Լևոնի օրոք վարձակալության անվան տակ նվիրել է որդի-Միլիտոնյանին, որ բանը կարող է հասնել Ծաղկաձորին, անգամ ԳՄ շենքին և գույքին:

Եվ վերջում. իսկական գրողներին այս ընտրությունը համարյա չէր հետաքրքրում. հավակնորդների միջև առանձնապես մեծ տարբերություն չկար : Գրողները չէին բացառում, որ վերջին նախագահական ընտրությունների հանգույն` քվեաթերթիկների մեջ մեծամասնություն կազմեն անվավերները ` գրական և ամենևին ոչ-գրական քոմենթներով: Միակ ուրախալի փաստն այն էր, որ նոբելյան երազանքներով քնող-արթնացող արտեմներն և օվկիանոսներ սանձող զորի-զեվսը «լայաղ» չեն անում մտածել ՀԳՄ նախագահի աթոռի մասին : Իսկ միակ հրաշքը, որ կարող էր փրկել Գրողների Միությանը վատի և վատթարի միջև ընտրություն կատարելու պարտադրանքից, Վանո Սիրադեղյանի վերադարձը կարող Էր լինել : Հայտնի անեկդոտի նման, երբ հայտնվում է անտառապահը, և բոլորը փախչում են: Չնայած անկեղծ ասած` ես լինեի Վանոյի տեղը, գրողի ծոցը կուղարկեի ինձ նման առաջարկ անողներին։

Որպես ետհամագումարյան արձանագրում` նկատենք, որ չնայած համագումարին ներկա էին մոտ չորս հարյուր գրողներ, սակայն քվեարկությանը մասնակցել են շատ ավելի քիչ թվով գրողներ, ինչչի արդյունքում Էդիկ Միլիտոնյանը «ջախջախիչ» պարտության է մատնել Հովիկ Հովեյանին` 200 ձայն ընդդեմ 100 –ի: 200-ի մեջ մտնում են Սփյուռքի 44 եվ Արցախի 38 ձայները: Ասենք, որ գրողների շրջանում արդեն իսկ հնչում են կարծիքներ, որ անհրաժեշտ է շտապ ստորագրահավաք սկսել եվ հրավիրել ատահերթ նոր համագումար եվ ՀԳՄ կանոնադրությունից հանել անհեթեթ դրույթը, որը սփյուռքահայ գրողներին քվեարկելու իրավունք է տալիս : Ընդհանրապես, համագումարն ինքնին այնքան դիտարժան ու գրարժան էր, որ մանրամասները կներկայացնենք հաջորդիվ:

Վահե Սարգսյան
http://newsbook.am/archives/14164

ՀԳՄ նախագահ ընտրվեց Էդվարդ Միլիտոնյանը


Քիչ առաջ ավարտվեց ՀԳՄ համագումարը, և ձայների գերակշիռ մեծամասնությամբ ՀԳՄ նախագահ ընտրվեց Էդվարդ Միլիտոնյանը:

Ինչպես արդեն տեղեկացրել էինք, համագումարն անցավ բավականին լարված, եղան անգամ բանավեճեր, և ՀԳՄ անդամներից ոմանք կարծում էին, որ արդեն հսկիչների կարիք է զգացվում:

Ձայները բաշխվեցին այսպես.  Էդվարդ Միլիտոնյանը ստացավ 199 ձայն, Հովիկ Հովեյանը՝ 100, Դավիթ Սարգսյանը՝ 24, իսկ Ռոմիկ Սարդարյանը՝ 4 ձայն: Անվավեր է ճանաչվել 7 թերթիկ:

http://www.yerkir.am/am/news/56925.htm

Սկանդալային միջադեպեր Գրողների միության համագումարում. «КГБ»-ից լինելու մեղադրանքներից մինչև ինքնաբացարկներ


Գրողների միության համագումարը, որի օրակարգում նախագահի ընտրությունն է, որը, ինչպես միշտ, այս անգամ ևս առանց վեճերի չանցավ, թեև ԳՄ նախագահի հինգ թեկնածուներից Էդվարդ Միլիտոնյանը (թեկնածուներից երկուսին առաջադրեցին այսօր) համագումարը բացելով՝ կոչ արեց միմյանց չվիրավորել՝ արձանագրելով՝«Մենք գրողներ ենք, ով ում ուզում է, թող ընտրի»:

Հիշեցնենք, որ ԳՄ արտահերթ համագումար նշանակվեց ԳՄ նախկին նախագահ Լևոն Անանյանի անսպասելի մահվանից հետո, և հիմնական թեկնածուներ են՝ ԳՄ նախագահի պաշտոնակատար Էդվարդ Միլիտոնյանը, գրող Դավիթ Սարգսյանը և Մշակույթի նախկին նախարար Հովիկ Հովեյանը: Այսօր հընթացս երկու թեկնածու ևս ավելացան՝ գրող Վլադիմիր Հայրապետյանը, ով ինքնաբացարկ տվեց և կոչ արեց քվեարկել հօգուտ Հովիկ Հովեյանի, և գրող Ռոմիկ Սարդարյանը:

Վեճն սկսվեցին դեռևս այն պահից, երբ առաջարկվեց ընտրել քարտուղարություն՝ Պետրոս Դեմիրճյան, Ավիկ Իսահակյան, Վազգեն Գաբրիելյան, Հրաչյա Սարուխան կազմով:

Մեկ հոգի՝ գրող Աշոտ Խաչատրյանը չբարձրացրեց մանդատը և բարկանալով, որ դա չարձանագրվեց, մոտեցավ և քարտուղարությանը հարցրեց, թե ինչու իր դեմ լինելը չի արձանագրվում: Գրողը լքեց դահլիճը՝ ասելով՝ «Էս ինչ ա, Բրեժնևը ք… ք էր կերել»:

Քիչ հետո դահլիճ վերադարձած Աշոտ Խաչատրյանի վրա էլ հարձակվեց ԳՄ Նոյեմբերյանի բաժանմունքի անդամ Սամվել Բեգլարյանը՝ գոռգոռալով, թե նա «КГБ»-ից է, ինչին ի պատասխան Խաչատրյանը՝ հեգնանքով նշեց, թե «գնամ КГБ-ից» աշխատավարձս ստանամ:

Գրողների միության անդամների միջև նոր վեճերի պատճառ դարձավ հաշվիչ հանձնաժողովների ընտրությունը, և ոմանք տեղերից գոռում էին, թե ինչու պետք է ցուցակ ներկայացվի, այլ ոչ տեղում ընտրվի:

Ի վերջո, ձեռք բերվեց կոմպրոմիս, որ առաջադրված երեք թեկնածուները Էդվարդ Միլիտոնյանը, Հովիկ Հովեյանը և Դավիթ Սարգսյանը կներկայացնեն երկուական թեկնածու, մեկն էլ՝ յոթերորդ անդամն էլ կլինի երիտասարդ գրողների կողմից՝ Արքմենիկ Նիկողոսյանը:

Նշենք, որ հաշվիչ հանձնաժողովի կազմը այսկերպ հաստատելու առաջարկը եկավ թատերագետ Լևոն Մութաֆյանից, ով տեղից հայտարարեց, որ ԳՄ նախորդ համագումարում նախագահի ընտրությունն անցել է բազմաթիվ կեղծիքներով, ինչի վերաբերյալ բազմաթիվ ապացույցներ ունի:

Երկար գրողները վիճեցին հարցի շուրջ, թե կանոնադրությամբ քանի րոպե պետք է տրվի նախագահի թեկնածուներից յուրաքանչյուրին. տեղերից դժգոհում էին, որ առաջարկվող հինգ րոպեն քիչ է, սակայն մեծամասնության մանդատներով կանգ առան այս տարբերակի վրա: Կային գրողներ, որ տեղից բղավում էին՝ «ոչ մի րոպե ձայն մի՛ տվեք»:

Այբբենական կարգով առաջինը ելույթ ունեցավ Վլադմիր Հայրապետյանը, ով հանդես եկավ հօգուտ Հովիկ Հովեյանի ինքնաբացարկով, հայտարարեց, որ 2001 թվականից ի վեր Գրողների միությունը չի ունեցել կանոնադրություն, գործել է ապօրինի:

«Անընդհատ մեր բերանը փակել են, թե ստեղծագործական միությունների մասին օրենքի մեջ կտեղավորվենք և այլն»,- ասաց Վլադմիր Հայրապետյանը և ավելացրեց, որ այս տարի ընդունված կանոնադրությունը ավելի լավ է՝ չընդունվեր, «մնային էդ ապօրինի դաշտում»:

Նա ասվածը մասնավորեցրեց կետով, որը սահմանում է, թե կարող է լինել Գրողների միության անդամ:

«Ինչ է ասում մեր կանոնադրությունը՝ ԳՄ անդամ կարող է լինել ՀՀ յուրաքանչյուր հայազգի քաղաքացի, ով ստեղծագործում է»,- ասաց Վլադմիր Հայրապետյանը և հարց տվեց, թե ինչ է նշանակում՝ հայազգի: Այսինքն՝ ԳՄ–ի կազմում կան բազմաթիվ այլազգի՝ եզդի, քուրդ ,ասորի գրողներ, և ստացվում է, որ նրանք չեն կարող ԳՄ նախագահ ընտրվել:

Նա նաև նկատեց, որ սփյուռքի գրողներն ընտրում են, սակայն նախագահ ընտրվելու իրավունք չունեն։ Սա ըստ Վլադմիր Հայրապետյան՝ նրանց դարձնում է ընտրազանգված:

Թեկնածուն հայտարարեց նաև, որ կանոնադրական խախտում է այն դրույթը, որ ԳՄ նախագահը մինչև մեկ միլիոն դրամի արժողության գույքը կարող է օտարել, նվիրել: Ըստ նրա՝ դրա իրավունքը ունի տվյալ կազմակերպության մարմինը, բայց ոչ տվյալ անձը՝ նախագահը:

Վլադիմիր Հայրապետյանը հայտարարեց նաև, որ 13 տարի է, ինչ ԳՄ–ում աուդիտ չի եղել, ֆինանսատնտեսական գործունեության և ոչ մի ստուգում: Եվ հետևաբար, առաջարկեց, որ նոր նախագահը դրսից աուդիտ հրավիրի:

Նա հավելեց նաև, որ պետք են միության իրավակառուցվածքային փոփոխություններ, քանի որ ԳՄ–ն ձևավորված է «երեսունականների կոլխոզի» սկզբունքով, անհասկանալի է, թե ինչ են անում երկու կոլեգիալ մարմինները՝ նախագահությունը և քարտուղարությունը: «Ոչ մի բան»,-ավելացրեց նա:

Իր ելույթը նա ավարտեց ասելով, որ եթե իշխող Հանրապետական կուսակցությունը ուներ «Հավատանք և փոխենք» կարգախոսը, ապա Գրողների միության պարագայում պետք է գործի «Փոխենք, որ հավատանք» սկզբունքը:

Հովիկ Հովեյանն էլ հայտարարեց, որ Սփյուռքին ընտրվելու հնարավորությունից զրկելով նրան դարձնում են ընտրազանգված և հայտարարեց, «Գրողների միության նախագահը պետք է բոլորի նախագահը լինի, չպետք է մի քանի գրողների նախագահը լինի»:

Իսկ որպես ծրագրային դրույթներ Հովիկ Հովեյանը առաջարկում է խստացնել միություն անդամներ ընդունելու պայմանները, ԳՄ-ին կից ստեղծել թարգմանչական գեղարվեստական խորհուրդ, գրաքննական բաժանմունք, որը ընթերցողին կներկայացնի գրողների ստեղծագործությունների գեղարվեստական վերլուծությունը, ժանրային սեկցիաներին տալ արտոնություններ, բարելավել հրատարակչական գործը, վարագույր դնել Գրողներից միության դահլիճում:

Ձեռքն ուղղելով ԳՄ ճաքերը ծածկող կտորների ուղղությամբ Հովիկ Հովեյանը առաջարկեց «վերացնել էս գազարագույն բաները»: Ինչպես նաև ԳՄ-ից հեռացնել այն գրողներին, որոնք պետպատվերով ոչ մի գործ չեն հրատարակել։ Բացառություն կկազմեն երկրից օբյեկտիվ պատճառներով բացակայողները, դատապարտված գրողները:

Հովիկ Հովեյան առաջարկեց նաև միությանը պատկանող տեղծագործական տներում չորս օրով ավելացնել տասը տարվա անդամ հանդիսացող գրողների անվճար մնալու կարգը, կոչ արեց, որ գրական մամուլի պատասխանատուները հանդես գան հաշվետվությամբ:

«Գրողների միության նախագահի աշխատանքը պաշտոն չէ, այլ ծառայություն, և ես կսեղմեմ նրա ձեռքը, ով այստեղ կմտնի որպես ծառայող այլ ոչ թե աթոռակիր»,- իր ելույթն այս խոսքերով ամփոփեց Հովիկ Հովեյանը:

Էդվարդ Միլիտոնյանը հայտարարեց, որ ընտրվելու դեպքում կընդլայնվեն սփյուռքի և Արցախի ԳՄ բաժանմունքերի գրողների տպագրության ենթակա գրքերի ցանկը:

Պատասխանելով մեղադրանքներին, որ ԳՄ անդամ են դառնում ոչ միայն ոչ գրական դեմքեր, այլև գրողական աշխարհի հետ որևէ կապ չունեցող մարդիկ, Միլիտոնյանը հայտարարեց, որ հենց կոնկրետ պահը գալիս է , բոլորը, ովքեր խոսում են չափանիշների մասին, դրանց մասին մոռանում են:

Նա նաև ավելացրեց, որ ԳՄ նախագահը իրեն չպետք է վերապահի ԳՄ անդամ դարձնելու մենաշնորհային դիրք, ինչպես նաև տարբեր գրական մրցանակներ տալու: Նա խոստացավ թարգմանությունների միջոցով խթանել հայ գրողներին աշխարհին ներկայացնելու գործընթացը:

Էդվարդ Միլիտոնյանը նշեց, որ ավելացնելու է գրատարած ցանցը, սակայն ունի նաև սոցիալական ծրագրի մեկ–երկու կետ: Մասնավորապես, որ երիտասարդ գրողները կարողանան օգտվել «Մատչելի բնակարան« ծրագրից՝ վարկերի տոկոսադրույքների պակասեցման կամ մարման ժամկետի ավելացման հաշվին:

Մյուս թեկնածուն՝ Դավիթ Սարգսյանը նկատեց, որ դա պետք է լինի ոչ թե ԳՄ–ի այլ Սոցապ նախարարության գործը, իսկ միությունը դրան կարող է աջակցել: Նա ուշադրություն հրավիրեց մի քանի կարևոր կազմակերպչական հարցերի վրա, մասնավորապես, որ Արցախի գրողները մասնակցում են ԳՄ նախագահի ընտրությանը:
Նա նշեց, որ ներքին քաղաքական գծին հավանություն տալով, հանդերձ՝ այս պարագայում անհամատեղելի «են օրենքն ու ցանկությունը»:

Դավիթ Սարգսյանը հայտարարեց, որ գրողները, որոնց ընդունված է համարել, որ հասարակության խիղճն են, մեկուսացել են հասարակական կյանքից, խզված է կապը գրողի և հասարակության միջև:
Ավելին՝ նախկինում գրողները որոնք, ըստ Դավիթ Սարգսյանի՝ կարող էին պայթյունավտանգ դարձնել յուրաքանչյուր հարց, «Արտագաղթից սկսած վերջացած այլ իրադարձություններով, որևէ արձագանք չենք տալիս հասարակական ընդվզումներին»:

Թեկնածուների նախընտրական ծրագրային ելույթներին հետևեցին գրողների ելույթները, իսկ քվեարկությունը տեղափոխված է ավելի ուշ։

Նախքան համագումարի մեկնարկը գրողները մեկ րոպե լռությամբ հարգեցին հեռացած գրչակից գրողների հիշատակը, իսկ ԳՄ անդամ Արտակ Վարդանյանը, ով ՀՀ նախագահի աշխատակազմի անդամ է, ընթերցեց Սերժ Սարգսյանի ուղերձը:

http://www.tert.am/am/news/2013/10/20/writers-union/

Saturday, October 19, 2013

Իմ զենքն իմ կենսագրությունն է. Գրողների միության նախագահի թեկնածու Հովիկ Հովեյան


Բանաստեղծ, ՀՀ մշակույթի նախկին նախարար Հովիկ Հովեյանը, ով Գրողների միության նախագահի թեկնածու է, Tert.am-ի հետ հարցազրույցը սկսեց բանաստեղծական ոճով. «Բարև ձեզ պարոն Հովեյան, ձեզ Tert.am-ից են զանգում, ես Արուսն եմ լրագրող» արտահայտությանը հետևեց նրա համպատրաստից պատասխանը. «Ես Արուսն եմ լրագրող, բերել եմ ձեզ շատ խաղող: Լսում եմ ձեզ…»:

-Դուք ինքնաառաջադրվե՞լ եք, թե գրողների խումբ է առաջադրել ձեզ:

-Ինքնաառաջադրվել է ժամանակավոր պաշտոնակատարը, ով քարոզարշավ է սկսել հանրապետության տարածքում և Արցախի Հանրապետությունում, և պայքարը հենց այդ ինքնաառաջադրվելու և կանոնադրական խախտումների դեմ է: Հայաստանի գրողների միություն ՀԿ-ն իր կանոնադրության համաձայն բարձրագույն մարմնի միջոցով, այսինքն՝ համագումարի միջոցով առաջադրում և հաստատում է թեկնածուներին, մինչդեռ, խախտելով կանոնադրությունը, վարչակազմը, մասնավորապես՝ նախագահի ժամանակավոր պաշտոնակատարը, երբ դեռ ոչ մի անուն հայտնի չէր, ինքն արդեն Վանաձորում նախաքվեարկություն էր կազմակերպել, քվեարկվել էր: Մենք էլ հենց պայքարում ենք դրա դեմ, այսինքն՝ ոչ ոք իրավունք չունի ինքնաառաջադրվելու, այլապես եթե գրողների համագումարում մեկ ուրիշ մարդ առաջադրվում է համախոհների կողմից, այդ մարդը զրկվում է այդ նախնական սուտի քարոզարշավի հնարավորություններից: Մենք հայտնվել ենք մի իրադրության մեջ, որ Գրողների միության համագումարը կորցրել է իր անկախ մարմին լինելու ողջ իրավասությունը և ենթարկվել շոուծրագրային հեռուստաարշավների: Քանի որ մեր կողմի լռությունը ընդունվում է որպես համաձայնության նշան, մենք ստիպված մտանք այս արդեն իսկ խախտված գործառույթի մեջ և ձեզ ինտերվյու ենք տալիս:

ՀՀ գրողների միության պատմության մեջ չէր եղել այսպիսի նախադեպ, երբ մենք պետք է հայտնվեինք այսպիսի հասարակայնացման կամ հասարակացման իրադրությունում, ԳՄ բարձրագույն մարմինը և համագումարը նույն օրը պետք է առաջադրի թեկնածուներին, ինքը հաստատի և ինքը լսի թեկնածուների ծրագրերը:

-Ինչպե՞ս եք գնահատում մրցակիցների հնարավորությունները:

-Շատ գեղարվեստական եմ գնահատում: Էս դեպքում, երբ ժամանակավոր պաշտոնակատարը թեկնածու է, ինքը պիտի բոլոր օրենքներով հրաժարվեր ժամանակավոր պաշտոնակատարի իր լիազորություններից և դառնար թեկնածու:

Թյուրիմացության մեջ է մեր ժամանակավոր պաշտոնակատարը, երբ սկսեց նախնական քարոզարշավ խախտելով կանոնադրությունը և բոլորիս դնելով նման իրավիճակի մեջ: Ինձ թվում է, որ ինքը, հավանաբար, գյուղապետի կամ ՏԻՄ ընտրության է մասնակցում:

-Ի՞նչ ծրագրեր ունեք և, որպես առաջնային բարեփոխում, ի՞նչ կփոխեք:

-Վաղը «Գրական թերթում» կտպագրվի բոլոր թեկնածուների ծրագրային դրույթները։ Սահմանել են ընդամենը մեկ համակարգչային էջ, ի՞նչ է նշանակում դա: Ստիպեցին ինձ, որ ես իմ ծրագրային դրույթները կրճատած ներկայացնեմ:

Առաջին դրույթը այն է, որ Հայաստանի ԳՄ ՀԿ-ն պետք է դառնա բոլորի գրողների միությունը, այն պիտի զերծ մնա կամայական և առանձնաշնորհյալ գրողներին տանիք շնորհելու, մրցանակներ շնորհելու իր տարածքային հնարավորություններից: Եվ Ապարանում հանկարծ երկնաքեր չհայտնաբերեն գրողների միությունում, ԳՄ-ն կայացած կառույց է:

-Հավերժ վեճ կա, թե Գրողների միության նախագահը լավ կազմակերպիչ պետք է լինի, թե լավ ստեղծագործող: Դուք ձեզ ո՞ր տեսակն եք համարում:

-Բոլոր տեսակների մեջ էլ ես ինձ տեսնում եմ, ես իմ կենսագրությամբ հավաստել եմ, և՛ լավ կազմակերպիչ, կամ վատ, և՛ լավ ստեղծագործող, կամ վատ, իմ զենքն իմ կենսագրությունն է:

-Իսկ ինչպե՞ս կմեկնաբանեք կարծիքները, թե Գրողների միությունը մեռյալ կառույց է:

-Դրանք բամբասանքներ են, Գրողների միությունը մեռյալ կառույց չէ, այդ հարցերի պատասխանը պիտի ժամանակավոր պաշտոնակատարը տար, բայց չտվեց, մի «կավեենային» շոու ստեղծվեց, երբ հայտարարեց, որ ԳՄ-ն ճռռացող սայլ է, եթե այդպես է, ապա ինքը, որպես հավանական թեկնածու, ինչու որպես սայլապան ձիթապտղի յուղով չի յուղել այդ սայլի անիվները, կամ իրեն դեն չի շպրտել այդ սայլից, եթե չի շպրտել, ուրեմն կամ խուլ է եղել կամ համր: Չի կարելի վարկաբեկել այդ կառույցը, այդ խոսակցություններն արդեն հոգնեցրել են մեզ:

-Մշակույթի նախարարի պաշտոնից ազատվելուց հետո սա ձեր առաջին «դեբյուտն» է, ի՞նչ կասեք այդ մասին:

-Ոչ թե ազատվել, այլ հրաժարական տալ: Ես միակ նախարարն եմ եղել, ով հրաժարականով է դուրս եկել, որովհետև քաղաքական սադրանք կար, ցայսօր ոչ մի իրավական խախտում չի կատարվել այդ տարածքում իմ նախարար եղած ժամանակ:

-Այդ ժամանակ հրապարակվել էր, թե դուք նախարար եղած ժամանակ ատրճանակի պոչով հարվածել եք էլեկտրիկին:

-Կրկնում եմ, քաղաքական սադրանք է, որը շարունակվում է ցայսօր էլ, բայց եթե ես հարվածել եմ, պետք է դատված լինեի, իսկ եթե չեմ հարվածել, ուրեմն պիտի «Կենտրոնի» Պետրոս չգիտեմ ինչյանը դատարանում հայցադիմում ներկայացնի, իջնեմ այդ մակարդակին, և նա տանուլ կտա: Իմ զենք իմ կենսագրությունն է, ես ուրիշ զենք չեմ ունեցել այս կյանքում:

http://www.tert.am/am/news/2013/10/18/hovik-hoveyan/

ՀԳՄ-ի անունը կա, ամանում չկա


Հարցազրույց գրող, թարգմանիչ Աշոտ Գաբրիելյանի հետ

- Առաջիկայում սպասվում է գրողների միության արտահերթ համագումարը, որտեղ ընտրվելու է միության նոր նախագահ։ Երիտասարդ գրողները սկզբում նշեցին, որ հանդես են գալու իրենց թեկնածուով, սակայն հետո hրաժարվեցին այդ գաղափարից, ինչո՞ւ:

- Պատճառը մեկն էր: Գրողների միության անդամների մեծամասնությունը հակված չէ բարեփոխումների: Նրանք նոր ընտրությունների կապակցությումբ քննարկում են ոչ թե ծրագրեր, այլ խոսում են անձերից: Շատ քչերին է հուզում ՀԳՄ այսօրվա կարգավիճակը: Նույնիսկ նախագահի թեկնածուներին չի հուզում, թե իրենց հնարավոր ընտրվելու դեպքում, ինչ կարգավիճակի կառույց են ղեկավարելու՝ հասարակական կազմակերպությո՞ւն, թե՞ ստեղծագործական միություն: Այս աննորմալ իրավիճակում ու մթնոլորտում ծրագրերը տեղ չունեն: Երիտասարդները սա հասկանալով՝ ետ քաշվեցին: Անձամբ ես ընտրություններին չեմ մասնակցելու, քանի որ ես ընտրում եմ ծրագրեր և ոչ թե անձնավորություններ, ովքեր չգիտեն թե ինչ կարգավիճակի կառույց են ղեկավարելու: Իսկ այն երիտասարդները, ովքեր այս պայմաններում պիտի մասնակցեն ընտրություններին, ուրեմն նրանք ևս ընդունել են անծրագիր խաղի կանոնները:

- Ի՞նչ օրակարգային հիմնախնդիրներ ունի գրողների միությունը ներկայումս:

- Գրողների միությունը կարիք ունի ճիշտ կառավարման: Խորհրդային կարգերից հետո, հասարակարգի փոփոխման հետ, ՀԳՄ և մյուս ստեղծագործական միությունները պետք է վերադիրքավորվեին: Ինչը տեղի չունեցավ, որի պատճառով այսօր մենք ունենք մի փտած ու անպետք կառույց: Այն գործառույթները, որը պետք է ՀԳՄ-ն վերցներ իր վրա, այսօր դրանք իրենց վրա են վերցրել մի քանի հրատարակչություններ, գրական խմբակներ, կայքէջեր և այլն: Մեր օրերում ՀԳՄ-ն նույնիսկ նորմալ կայքէջ չունի: Ժամանակակից գրականության քարոզումը, որը ՀԳՄ թիվ մեկ խնդիրը պետք է լիներ, այսօր ավելի հաջող կատարվում են ոչ թե ՀԳՄ-ում, այլ՝ ՀԳՄ շրջանակներից դուրս: Այսինքն՝ այն գործառույթների շրջանակներում, որում պիտի ՀԳՄ-ն գործեր, ստեղծվել է մրցակցային մեծ դաշտ, որտեղ ՀԳՄ-ն չի կարողանում մրցակցել: Ավելի կոնկրետ՝ անունը կա՝ ամանում չկա:

- Ձեր պատկերացմամբ ինչպիսի տեղ և դեր պետք է ստանձնի Գրողների միությունը երկրի հասարակական-քաղաքական կյանքում և արդյոք ներկայումս միությունն այդ տեղում է:

- Խորհրդային միությունը ստեղծեց միակ ու անկրկնելի գրողների միությունը: Գրական լուրջ խմբավորումների համար այլընտրանք չկար: Տվյալ պարագայում այն ավելի շատ վերածվել էր միակ կուսակցության բարձրախոսներից մեկին: Պետք է խոստովանեմ, որ հասարակարգի փոփոխությունից հետո ՀԳՄ-ն ավելի անատամ դարձավ, քան ԽՍՀՄ-ի շրջանում: Գրողների միության վարչությունը երկրում ծավալված հասարակական, քաղաքական, սոցիալական խոցելի շատ երևույթների չարձագանքեց: Պահպանեց թանկագին լռությունը: Այդ կերպ հասարակությունը երես թեքեց գրականությունից ու գրողից, այլևս չվստահեց նրան, իսկ դրանում մեղավոր չէին անհատ գրողները: ՀԳՄ-ն այլևս լավ ու վատ գրողի, ասել է թե՝ լավ ու վատ գրականության չափանիշ չունի: Ավելի կոնկրետ՝ ՀԳՄ-ն այլևս անելիք չունի:

http://araratnews.am/%D5%B0%D5%A3%D5%B4-%D5%AB-%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%A8-%D5%AF%D5%A1-%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%B4-%D5%B9%D5%AF%D5%A1/