-Ի՞նչ խնդիրներ է լուծում գրականությունը, մարդկության կենսագրության մեջ և ի՞նչ խնդիրներ է լուծում հիմա:
-Գրականությունը դարեր շարունակ եղել է ժամանակների և սերունդների միջև մտավոր կապն իրականացնող ու պահպանող մեծագույն միջոցը։ Այն մշտապես եղել է բազմագործառույթ՝ մարդկության հիշողությունը, պատմությունը հավերժացնելուց մինչև որպես ժամանցի միջոց ծառայելը։ Այսօր էլ այն լուծում է իր սկզբնավորման ժամանակաշրջանից առկա նույն խնդիրները, մեկի համար լինելով աշխարհաճանաչողության խոր աղբյուր, ոմանց համար՝ բիզնեսի տեսակ, առանձին ազգերի համար՝ սեփական ինքնության պահպանման հզոր զենք կամ աշխարհին ներկայանալու այցետոմս։ Իսկ առհասարակ, գրականությունը կարելի է սահմանել որպես լեզվի, որպես հանրային-մշակութային մեծ արժեքի, լավագույն դրսևորումը։ Մեկ դարից ավելի է, ինչ գրականությունն ունեցավ մրցակից՝ ի դեմս կինոյի, սակայն քանի կա մարդկությունը, նրա այդ երկու հանճարեղ մշակութային հայտնագործություններն էլ զուգահեռաբար, միմյանց լրացնելով, շարունակելու են իրենց առաքելությունը։
-Տարբերվո՞ւմ է ժամանակակից հայ գրականությունը համաշխարհային արդի գրականությունից: Եվ հատկապես ինչո՞վ է պայմանավորված այդ տարբերության առկայությունը:
-Չի կարող չտարբերվել, դեռ այդքան չենք համաշխարհայնացվել։ Իսկ այդ տարբերությունը թերևս պայմանավորված է մեր ազգի անցած ուղիով ու փորձառությամբ, մեր լեզվի, գրականության առանձնահատկություններով… լուրջ տեսական հարց է, որ գիտական հիմնավորում և վերլուծություն է պահանջում։
-Մոտենում է ապրիլի 24-ը… չե՞ս կարծում, որ ամեն տարի, նվնվում ենք, փաստավավերագրական ֆիլմեր ենք ցուցադրում, բողոքում ենք, սպասում, թե այդ օրը ո՛ր երկրի նախագահը ցեղասպանություն բառը կարտասանի… Այսպես մինչև ե՞րբ:
-Մինչև որ կունենանք հստակ պետական քաղաքականություն ցեղասպանության խնդրի շուրջ։ Երբ կհասկանանք, որ հարցը վաղուց ճանաչել տալու մակարդակից վեր է բարձրացել, որ արդեն պետք է խոսել միջազգային իրավունքի հարթությունից։ Մեր ներկա իշխանությունները պիոներ-պալատի մակարդակի միջոցառումներից մի աստիճան չեն բարձրանում ոչ միայն ցեղասպանության, այլև շատ ուրիշ լուրջ խնդիրների առումով։ Հարյուրամյակ կնշվի, պետբյուջեից լիքը փող դուրս կգրեն, հերթապահ որմազդները կկախվեն, հերթական միջոցառումները կարվեն, կմոռացվի-կգնա, մինչդեռ պետական լուրջ քայլեր, ինչպես միշտ, չեն կատարվի։ Այսինքն, ումի՞ց սպասել պետական լուրջ քայլեր, եթե այսօր պետությունն ինքը դարձել է հեղհեղուկ մի հասկացություն…
-Կա՞ թեմա, որը կարծում ես, որ այսօր շատ կարևոր է, մինչդեռ այդ թեմաների մասին մարդիկ չեն խոսում… ֆիլմեր չեն նկարահանվում…
-Իհարկե, շատ ցանկալի կլիներ ավելի բացեիբաց խոսել մեր սոցիալական, ընտանեկան կյանքի մի շարք արատավոր կողմերի, հայ կնոջ իրական վիճակի մասին, մեզանում արմատավորված փարիեսցիության, կեղծ արժեքների մասին, որոնցից վայրկյան առաջ ազատվելը կնպաստեր մեր հանրության առողջացմանը։ Այս հարցերից մի քանիսին անդրադարձել եմ վերջերս հրատարակած իմ պատմվածքների գրքում։
-Վերջին ֆիլմը, որ նայել ես ու հավանել, ավելին՝ կինոգետի աչքերով…
-Որպես օրենք՝ ավելի շատ նայում եմ ու չեմ հավանում։ Մեծ սպասումներ չունեի Արոնոֆսկու «Նոյից» (թեև նա հետաքրքրական ռեժիսոր է)։ Վերջին հավանածս կինոնկարներն են Միխայել Հանեկեի «Սերը» և Ան Լիի «Պիի կյանքը»։ Վերջինը չափազանց ուշագրավ էր ոչ միայն իր ուղերձով և պատմությանը շնչակտուր հետևել տալու վարպետությամբ, այլև տեխնիկայի, տվյալ դեպքում՝ համակարգչային գրաֆիկայի գերազանց գործածությամբ, որ լիովին մոռացնել է տալիս գեղարվեստական պայմանականությունը։
-Ո՞վ Է Արծվի Բախչինյանը… նման հարց տվե՞լ ես երբևէ, ինքդ քեզ…
-Շատ հաճախ տալիս եմ այդ հարցը։ Ո՞վ է Ա. Բ.-ն… իր ծնողների զավակը, իր բալիկների հայրը, որ շատ է սիրում պատմաբանասիրական հետազոտություններ, կինո, բալետ, խոհանոցային գործեր… Իսկ եթե լուրջ՝ իր երկրին, իր մշակույթին կառչած, միաժամանակ ողջ աշխարհի հետ բաց շփվող մի տեսակ, որը մշտապես տառապում է իր ժողովրդի ցավերով ու երկրում տիրող անօրինությունից ու փորձում է իր ամենօրյա գործերով իր լուման ներդնել մեր համընդհանուր գործում։ Լավ ձևակերպեցի՞…
Հարցազրույցը՝ Արթուր Հայրապետյանի
No comments:
Post a Comment