Բացում ես ինչ-որ թերթ կամ գիրք և ապշում. պարզվում է՝ այսինչը, ոչ ավել, ոչ պակաս, հերոս է, այնինչը ոչ միայն հերոս է, այլև, իր ասելով, հենց ինքն է սկսել Արցախյան շարժումը... Երրորդը՝ ռադիո-հեռուստաեթերներից հայտարարում է, որ ինքն ազգի փրկիչ է: Մեկն աղմուկ-աղաղակով է իրեն հերոս հռչակում, մյուսը աջ ու ձախ ինտրիգներ սարքելով կամ նախորդների վրա ցեխ շպրտելով, մի ուրիշը՝ կաշառելով, մի վեցերորդը՝ քծնելով ու շողոքորթելով կամ իշխանական նստավայրերում ծանոթ-բարեկամներ գտնելով... Եվ այսօր հերոսանում են մարդիկ, որոնց այն տարիներին ճրագով, խոշորացույցով ու հեռադիտակով անգամ չէիր գտնի: Հետպատերազմյան այս հերոսների ստվարությունը առաջին հերթին վիրավորում է մեր հերոս նահատակների հիշատակը, նսեմացնում ու արժեզրկում նրանց թափած արյան գինը:
Շքանշաններ ու մեդալներ են ստանում գրողներ, մտավորականներ, որոնց վաղը ոչ ոք չի հիշելու: Մրցանակներ են ստանում մարդիկ, որոնց գրքերը ոչ ոք չի կարդում, ովքեր գրականության ու գիտության բնագավառում ոչ մի ներդրում չունեն:
Ոմանց երևի ձեռնտու է արժեքների արժեզրկումը, համահարթեցումը, այսպես ասած՝ գազոնականացումը: Մեր վաստակաշատ մտավորականներից մեկը կատակով ասում է. «Ծառերը կտրում, գազոն են դարձնում, որպեսզի թուփն իրեն ծառ երևակայի»: Երևույթը նոր չէ։ Ժամանակին մեծ մտածողներից մեկը նկատել է, որ «տափակ հարթության վրա յուրաքանչյուր հողակոշտ բլուր է թվում»։
ԼՂՀ գրողների միության տպագրած գրական տեղեկատուներից մեկում Վարդան Հակոբյանի կենսագրության մեջ գրված է, որ նա «Արցախյան շարժման առաջին ղեկավարներից մեկն է» (հետաքրքիր է, իսկ ովքե՞ր են երկրորդ, երրորդ, չորրորդ կամ հինգերորդ ղեկավարները - հեղ.)։ Իսկ Երևանից հարգարժան Ազատ Եղիազարյանը մի քանի տարի առաջ «Ահա այսպիսի վաստակավոր գործիչ» վերնագրով («Հայկական ժամանակ», 17 նոյեմբերի 2005 թ.) Հակոբյանին ձեռ առնող հոդվածի հեղինակին հայտնել է, թե Վ. Հակոբյանը «մասնակցել է Ղարաբաղյան ազատագրական պատերազմին»:
Չեմ ուզում նույն անձի մասին նույնատիպ մեջբերումներ անել նույն ԳՄ-ի և նրա մերձակա խոհանոցներում սարքված այլ աղբյուրներից։ Պարզապես ինքս ինձ մտածում եմ. այսպես օրը ցերեկով երբ մենք անգթորեն, անխղճորեն խեղաթյուրում, կեղծում ենք երեկվա դեռ պատմություն չդառած Ազգային-ազատագրական շարժումը, հակառակորդից, մեր թշնամուց ինչո՞ւ ենք նեղանում ու նրանց մեղադրում պատմությունը խեղաթյուրելու և կեղծարարության մեջ։
Քանի որ, Իգոր Մուրադյանի ասած, բոլորը դեռ չեն մեռել, փորձենք վերհիշել, թե Վարդան (Սլավիկ) Հակոբյանն ինչպես էր «ղեկավարում» Արցախյան շարժումը։ Սկսենք ստորագրահավաքի ժամանակներից։ Մոսկվային ուղղված Արցախի մտավորականների հանրահայտ նամակը, որը կազմվել է «Խորհրդային Ղարաբաղ» թերթի խմբագրությունում, և որի կազմման և ստորագրահավաքի մասնակիցներից եմ, Վարդան Հակոբյանին չեմ տեսել, նրա անունը հաստատ առաջին 20-30 հոգու մեջ չկար։ Անգամ հիշում եմ, որ առաջին երկու ստորագրողները Գուրգեն Գաբրիելյանն ու Գուրգեն Այվազյանն են եղել։ Սկզբում նրանց ենք ստորագրել տվել, որպեսզի մյուսները համարձակություն ձեռք բերեն...
Ինչ վերաբերում է ավելի ուշ՝ 1988-ի փետրվարի 20-ի նստաշրջանում Վ. Հակոբյանի և ոմանց «բոցաշունչ» ելույթներին, ապա այդ օրը մարզգործկոմի շենքը շրջափակած 70-80 հազար մարդ, 70-ամյա ստորացման համար վրեժով լցված, «Միացո՛ւմ», «Հայաստա՛ն» վանկարկելով, սպասում էր, որ պատգամավորները թղթի վրա վավերացնեն այն որոշումը, որ արդեն կայացրել էր ինքը՝ ժողովուրդը։ Թող որևէ պատգամավոր փորձեր այլկերպ պահել իրեն, մեղմ ասած՝ բմբուլները քամուն կտային։
Այնուհետև Վ. Հակոբյանը Արցախի պատվիրակության կազմում մեկնել է Մոսկվա։ Ճիշտն ասած, պարզ չէ, թե արփագյադուկցի միջակագույն կարողությունների տեր գյուղական վարժապետ Սարգիսի ռուսերենի «գիտակ» Սլավիկ որդին ինչո՞ւ է մեկնել և ի՞նչ լեզվով պիտի խոսեր ԽՍՀՄ կարևոր դեմքերի հետ։ Լսել եմ, որ այդ օրերին ժողովրդից հավաքած փողերով իր տիկնոջ հետ ղարաբաղյան պատվիրակության կազմում Մոսկվա մեկնած Վ. Հակոբյանը երևի կարծում էր, թե հարսանեկան կամ տուրիստական ճամփորդության է դուրս եկել, այդ թվում՝ մոսկովյան խանութներ... Առայժմ չակերտներն ավելի չբացեմ։
Եղել է հանրահայտ «Կռունկի» անդամ։ Բայց քանի որ Հակոբյանն այն մարդկանցից է, որոնց ողջ կյանքի և գործունեության միջով կարմիր թելի պես անցնում է անձնական շահի սկզբունքը, ձեռքերը ծալած չի նստել, հավատարիմ է մնացել իր դավանանքին. այն ծանր օրերին, երբ մարդիկ փող էին հանգանակում, իրենց վերջին գումարներն էին տալիս՝ Ղարաբաղի պաշտպանության համար զենք ու զինամթերք գնելու համար, նա երեք անգամ մոտ 1700 ռուբլի է (այն տարիների բարձր պաշտոնյայի 11-12 ամսվա աշխատավարձը) անվերադարձ վերցրել ինքնապաշտպանության ուժերի կոմիտեից՝ անձնական «հայրենասիրական» կարիքների համար...
Այնուհետև՝ միտինգային ելույթներ «մոսկովյան վարդագույն» խոստումների մասին... Հետո՝ պատերազմ։ Բանակում չծառայած Վարդան Հակոբյանը գտավ, որ «լավագույն ավանդույթները» պետք է շարունակել, և տեղի բարձրագույնի հումանիտար բաժիններից իր զավակներին հանեց և պետական լիմիտով տեղավորեց Երևանի իրավաբանականում։ «Շարժման առաջին ղեկավարի» զորակոչի ենթակա զավակները 1992-ի փետրվարին Մարտակերտի շրջանից վիրավորներ տեղափոխող ուղղաթիռով մեկնեցին Երևան։
Ողջ պատերազմի ընթացքում Վ. Հակոբյանի «հայրենասիրական» ձայնը չէր լսվում։ Ավելի ճիշտ՝ լսվում էր, բայց այլ կողմերից. Երևանում պատսպարված, այսուայնտեղ հայտարարում էր, թե արդեն Ղարաբաղ չկա, ամեն ինչ վերջացած է։ Իսկ ահա, պատերազմից հետո պարզվեց, որ մարդը «Արցախյան շարժման առաջին ղեկավարներից մեկն է»։ Պարզապես հասկանալի չէ, թե «Շարժման առաջին ղեկավարն» ինչո՞ւ թե՛ սաֆոնովյան ռեակցիայի տարիներին, թե՛ պատերազմի դաժան տարիներին և թե՛ հետո, այս 15 տարում, երբ դարձյալ շարունակվում են սև ամպեր կուտակվել մեր Հայրենիքի գլխին, երբ անընդհատ խոսում են ազատագրված տարածքները թշնամուն վերադարձնելու, ազերի փախստականների վերադարձի, ինչ-որ հանրաքվեի և անորոշ կարգավիճակի մասին, ծպտուն չի հանում։ Թե՞ դա ԼՂՀ ԳՄ նախագահի «կոմպետենտության» (իր բառն է - հեղ.) մեջ չի մտնում։
Գոնե մի փոքրիկ հոդված կամ պարզապես ելույթ չհրապարակեց՝ իր ժողովրդին «ուղղորդելու» (իր բառն է - հեղ.) և ցույց տալու, որ «Շարժման առաջին ղեկավարը» դեռ կենդանի է, և նրա հիմնական զբաղմունքը Արցախի գրական-մշակութային-կրթական-գիտական դաշտը ամայացնելը, անձնական հաշիվներ մաքրելու համար ինտրիգներ սարքելը, գրողներին իրար դեմ լարելը, պետության սուղ միջոցներով շքեղ հատորներ հրատարակելը, տպագրած թերթերից փողոցային հայհոյանքներ շաղ տալն ու փող դիզելը չէ միայն։ Բայց դա այլ թեմա է։
Ինչ մնում է «Ղարաբաղյան ազատագրական պատերազմին մասնակցելուն», զավեշտն այն է, որ Վարդան Հակոբյանը դա այդպես էլ հրապարակավ չհերքեց, երևի հույս փայփայելով, որ հանրությունն այդ «կուտը» կուլ կտա: Ստի ու կեղծիքի վրա կենսագրություն ու «փառք» հյուսող, հակառակորդների դեմ զրպարտություններ գրող-պատվիրող «գրական ջոկատի հրամանատարի» համար ի՞նչ մեծ բան է ստի բուրգի վրա մի սուտ ևս «դամկա» ուղարկելը։ Երևի թե կարելի է քսան կամ մի քանի հարյուր մարդու խաբել, բայց Ժամանակն ամեն ինչ և ամենքին իրենց տեղն է դնելու։
Օրերս իր մամլո ասուլիսում Հակոբյանը վերջապես հիշեց ղարաբաղյան հարցի մասին և, իրեն հատուկ կեղծ ոգևորությամբ, գյուտ արածի պես հայտարարեց, որ այն պիտի լուծվի ազգերի ինքնորոշման սկզբունքով։ «Շարժման առաջին ղեկավարը» (ինքն իրեն անվանում է նաև «ոգու սյուն», բայց շնորհակալ լինենք, որ իրեն չի անվանում, ասենք, «Երկրագունդ» կամ «Արեգակ») նույնիսկ չգիտե, որ 1988-ի հանրահավաքների ժամանակները վաղուց անցել են, որ գնացքն այդ «կայարանը» արդեն թողել է հետևում, և այսօր միանգամայն այլ հարցեր են քննարկվում։
Առայժմ այսքանը։
ՎԱՐԴԳԵՍ ՕՎՅԱՆ
«Տարեգիր», Երեւան, 2009 թ.
«Նոր էջ»
23 մարտի, 2009 թ.
ԼՂՀ ՊԵՏԲՅՈՒՋԵՆ ՎԱՐԴԱՆ ՀԱԿՈԲՅԱՆԻ ՏՆՕՐԻՆՄԱՆՆ Է ՀԱՆՁՆԵԼ 21.5 ՄԼՆ ԴՐԱՄ
Յուրաքանչյուր տարի Վարդան Հակոբյանը Արցախի պետական բյուջեից ստանում է հսկայական գումարներ և սեփական հայեցողությամբ օգտագործում այն։ Այսպես, 2009 թվականին ԼՂՀ պետբյուջեից Վարդան Հակոբյանի տնօրինությանն է հանձնվել 21.5 մլն դրամ։ Այդ թվում՝
- պետության համեստ միջոցներից Վ. Հակոբյանի ղեկավարած «ԼՂՀ գրողների միություն» հասարակական կազմակերպությանն է տրամադրվել 7.5 մլն դրամ,
- ԳՄ «Եղիցի լույս» պաշտոնաթերթին՝ 2 մլն դրամ,
- «Մուրացանի անվան օրեր» կոչվող միջոցառման համար՝ 1 մլն դրամ,
- Եղիշեի անվան մրցանակաբաշխության համար՝ 1 մլն դրամ,
- Գրահրատարակչությանը՝ 10 մլն դրամ։
Հիշեցնենք, որ մյուս հասարակական կազմակերպությունները պետբյուջեից ստանում են՝ կամ ոչինչ, կամ համեստ գումարներ։ Օրինակ, Արցախի զոհված ազատամարտիկների ծնողների միությունը անցյալ տարի բյուջեից ստացել է 3.5 մլն դրամ, միության ղեկավարն ընդամենը ստանում է 40 հազար դրամ աշխատավարձ, այն դեպքում, երբ նույն թվականին ԼՂՀ գրողների միությանն է տրամադրվել 10.5 մլն դրամ, միության ղեկավար Վարդան Հակոբյանը ստանում է նախարարական աշխատավարձ, իսկ նույն ԳՄ-ի պաշտոնաթերթում, ի պատասխան Արցախի մտավորականների նամակ-հոդվածի, ցինիկորեն հայտարարում. «Իսկ ինչո՞ւ նրանց թվում է, թե ԳՄ վարչության նախագահը արժանի չէ, որպեսզի նախարարի չափ աշխատավարձ ստանա»։
ԳՄ-ի խոհանոցից դուրս Արցախում հազիվ 10 մարդ գտնվի, որ ասի, թե արժանի է։ Սակայն խնդիրը դա չէ միայն. հասարակական կազմակերպության ղեկավարն ինչո՞ւ պիտի պետական բարձր պաշտոնյայի աշխատավարձ ստանա։ Այն էլ՝ գրողների միություն կոչվող «անվանապես հասարակական, իրականում՝ նեղ կորպորատիվ կազմակերպության» («Ազգ», 06.12.08)։
Հավելենք նաև, որ թե՛ անցյալ տարի, և թե՛ այս տարի պետությունը որևէ ոչ պետական, անկախ պարբերականի չի ֆինանսավորել, գրոշ անգամ չի տրամադրել։ Նրանց համար բյուջեում փող չկա։ Տեղական ճգնաժամ է, թե միջազգային, բյուջեում ճեղքվածք կա, թե ոչ՝ ԼՂՀ գրողների միության և նրա ղեկավարի համար մշտապես միլիոններ կա՛ն։ Մի ավելորդ անգամ հիշեցնենք, որ պետբյուջեն գոյանում է ժողովրդի, մեր՝ հարկատուներիս միջոցներից։
Աղքա՞տ երկիր ենք։ Նայած ում համար։ Բյուջեում փող չկա՞։ Նայած ում համար։
Մի առաջարկություն. տեղի ԳՄ-ն գուցե արտահերթ համագումար հրավիրի և որոշում կայացնի՝ ԳՄ նախագահի աթոռը ցմահ Վ. Հակոբյանին հանձնելու մասին, որպեսզի 25 տարի շարունակ այդ աթոռին կառչած Հակոբյանն իր «գահը» կարծեցյալ հարձակումներից պաշտպանելու համար այլևս ինտրիգներ չսարքի, գրողներին չլարի իրար դեմ, չզրպարտի, հանգիստ թողնի մարդկանց։ Միաժամանակ՝ նրա համար աշխատավարձ սահմանել՝ 700-800 հազար դրամի չափով, որպեսզի աչք չգցի այլ աղբյուրներից ու այլ ճանապարհով, այդ թվում՝ դիպլոմ վաճառելով, սեփական կաճառում «լուսավորություն տարածելու» պատրվակի տակ փող շինելուն...
«Նոր ԷՋ»
23 մարտի, 2009 թ
No comments:
Post a Comment