Մտավորակա՞ն է Լեւոն Անանյանը…

Հայելին միշտ մո՛տդ պահիր –

Այս իմաստակի արտաբերած տխմարությունը չի՜ տարբերվում քյազիմկարաբեքիրների խեղաթյուրումներից

Սփյուռքահայ մտավորականների ու հատկապես գրողների հետ իմ զրույցների ժամանակ նրանց մեծագույն մասը հայտնում է իր խիստ դժգոհությունը Հայաստանի Գրողների միության նախագահ Լեւոն Անանյանի գործելակերպից: Իսկ երբ նրանց այպանում եմ, թե ինչո՞ւ հենց իրե՛նք չեն բարձրաձայնում այդ մասին, նրանք լռում են, քանի որ չեն ուզում զրկվել ոչ սեփական միջոցների հաշվին հետագայում ՀՀ այցելելու, Ծաղկաձորներ վայելելու, արդեն գրոշի արժեք չունեցող պատվոգրերի, շքանշանների ու մասամբ նոցին արժանանալու հնարավորությունից եւ այլն: Անանյանն էլ, իր հերթին, լավ է իմանում սփյուռքահայ մտավորականների այս մտածելակերպը եւ կարողանում է «գնել» նրանց լռությունը իր շահատակությունների դիմաց: Շատ քչերն են համարձակվում ցույց տալ սույն պարոնի իսկական դեմքը. նրանցից է, օրինակ, Փարիզում հաստատված հայրենաթող գրող Կարեն Սիմոնյանը, որ Անանյանին բնորոշում է «գրականության գծով պետական պաշտոնյա» ու նման շատ դիպուկ պիտակներով:

Այս երկկողմանի պնակալեզությունը, որն ավելի հայտնի է «Բրեժնեւյան սինդրոմ» անունով, օրեցօր ավելի ինքնավստահություն է հաղորդում Լ. Անանյանին՝ անարգել շարունակելու համար իր գետնառյուծային գործունեությունը: Հերիք չէր, որ սույն պարոնը իր ղեկավարած ստեղծագործական միությունը լռության մատնեց ՀՀ նախագահի՝ ՀՀ-Թուրքիա հաշտեցման անընդունելի ու ազգային արժանապատվությունը ոտնահարող գործընթացի դիմաց, վերջին ամիսներին էլ ամեն ինչ անում է նույն միության ու սփյուռքահայ գրողների ջախջախիչ մեծամասնության խոր վրդովմունքը հարուցած՝ ՀՀ-ում օտարալեզու դպրոցներ վերաբացելու դավադրության դեմ բողոքի ձայնը հնարավորինս մեղմացնելու համար:

Եվս 2 թարմագույն փաստեր՝ ՀԳՄ հենց անմիջական շրջանակից:
Միության խոսնակն եղող «Գրական թերթ» շաբաթաթերթի ս. թ. թիվ 34 (3042), հոկտեմբերի 15ի համարի առաջին էջում տպագրվել է «Հերթական թարգմանչաց տոնը Օշականում» (գրող-մրոտողը հայոց լեզվի տարրական շարադասություն չգիտի, այլապես պիտի գրեր՝ «Թարգմանչաց հերթական տոնը Օշականում») վերնագրված թղթակցությունը: Դրանից տեղեկանում ենք, որ հոկտեմբերի 9-ին, Օշականում հանգչող հայոց ամենասուրբ սրբի՝ Մեսրոպ Մաշտոցի գերեզմանի մոտ կառուցված դպրատանը կայացած միջոցառմանը մասնակցել են նաեւ «Հայաստանի Գրողների միության անդամները՝ ՀԳՄ նախագահ Լեւոն Անանյանի գլխավորությամբ»: Ըստ իր սովորության, Լ. Անանյանը ելույթ է ունեցել, որի ընթացքում, ի միջի այլոց, ասել է. «Տոնն իսկապես մեծ խորհուրդ ունի, որովհետեւ Աստվածաշնչի թարգմանությամբ սկիզբ է դրվել հայ դպրությանը, հայ մշակույթի մի նոր էջի» (ընդգծումը իմն է, Գ. Յ.):

Եթե այս բառերը կարդացած չլինեինք ՀԳՄ պաշտոնաթերթում, այլ՝ մեկ ուրիշ լրատվամիջոցում, կարող էինք կասկածել դրա ճիշտ արտատպմանը (հայաստանյան պարբերական մամուլը «փայլում է» նման սխալ փոխանցումներով): Իսկ եթե սխալ է արտատպվել, «ԳԹ»-ն պարտավոր էր հերքել կամ ճշտել: Սպասեցինք, որ «ԳԹ»-ն հերքում կամ ճշտում տպագրի: Անցել է մեկ ամիս, լույս է տեսել թերթի 4 համար, բայց… լռություն, ինչը նշանակում է, որ Լեւոն Անանյանն իրո՛ք արտասանել է այդ բառերը այնպես, ինչպես դրանք տպագրվել են «ԳԹ»-ում:

Եթե «դպրություն» բառին կցված չլիներ «ը» հոդը, առարկելու հիմք եւ իրավունք չէինք ունենա, քանի որ դա համապատասխանում է պատմական իրողությանը (այլ հարց, թե Լուսավորիչ հորջորջվածը ընդամենը մեկ դար առաջ ինչպիսի՜ անմարդկային կատաղությամբ փորձել էր հիմնովին վերացնել հայ դպրությունը): Սակայն, «ը» հոդի առկայությամբ դուրս է գալիս, որ ըստ Լեւոն Անանյան կոչեցյալ իմաստակի, հայ ազգը, մինչեւ «Աստվածաշունչ մատյանի» (ի դեպ, պետք է այդպես արտահայտվել, այլ ոչ թե միայն «Աստվածաշունչ», թեեւ ճիշտը «Բիբլիա»-ն է) թարգմանությունը, այսինքն՝ մինչեւ 5-րդ դարի առաջին տասնամյակները, առհասարակ դպրություն չի ունեցել: Իսկ քանի որ դպրությունը հիմքն է մշակույթի, կարելի ենթադրել, թե լեւոնանանյանների համար՝ հայ ժողովուրդը մինչեւ 5-րդ դարի սկիզբը մշակույթ չի ունեցել:

Իսկ եթե այս դատողություններին ավելացնենք այն անքննարկելի ճշմարտությունը (աքսիոմը), թե ազգը, հայրենիքն ու ազգային մշակույթը անբաժանելի եռամիասնություն են, ապա, կարելի է եզրակացնել, թե ըստ Լեւոն Անանյան իմաստակի, մինչեւ 5-րդ դարը հայ ազգ եւ հայոց հայրենիք էլ գոյություն չեն ունեցել: Ասացե՛ք խնդրեմ, ինչո՞վ է այս հիմարությունը տարբերվում հայոց հիմնական թշնամիների՝ թուրքերի բարբաջանքներից, թե հայերն անկախ պետականություն, հայրենիք ու ինքնուրույն մշակույթ ընդհանրապես չեն ունեցել: Հիշեցնենք՝ Քյազիմ Կարաբեքիրը Հայաստանի առաջին հանրապետությունը ծնկի բերելուց հետո, Ալեքսանդրապոլի համաձայնագրի բանակցությանց ժամանակ ՀՀ պատվիրակությանը ներկայացրել էր մի հուշագիր (մեմորանդում), որտեղ նշել էր, թե հայերն ինքնուրույն որեւէ բան՝ մշակույթ, տարազ, երգ, պար եւն. չունեն, իսկ ունեցածների մեծ մասը վերցրել են թուրքերից:

Ասացե՛ք խնդրեմ, ինչո՞վ է տարբերվում Լեւոն Անանյան իմաստակի արտաբերած տխմարությունը քյազիմկարաբեքիրների խեղաթյուրումներից… Ի՜նչ հոյակապ զենք է տալիս Հայաստանի Գրողների միության նախագահը մեր անցյալը, ներկան ու… գալիքը խեղաթյուրող, մեզ նախեւառաջ իբրեւ դպրության ու մշակույթի ազգ հոգեբանորեն ոչնչացնող մեր թշնամիների ձեռքին: Ի՞նչ կարող ենք մենք պատասխանել, եթե մի օր նրանք մեր դեմ հանեն Լեւոն Անանյանի այս ցաբռտուքը: Չէ՞ որ այդ փչոցն արտաբերողը գրող է, առավել եւս՝ ոչ սովորական մեկը, այլ՝ Հայաստանի Գրողների միության նախագահի նման հեղինակավոր (sic!) անձը…

Ահա՛ թե ուր կարող է առաջնորդել Եկեղեցին ազգից գերադասելու հիմարությունը… Ինչպե՞ս չհիշել երջանկահիշատակ Վազգեն Ա-ին, որ ասել էր «Հայ ազգից դուրս քրիստոնեություն ես չեմ ընդունում», եւ որն իր գործունեության ընթացքում Եկեղեցի՛ն էր ծառայեցնում հայության…

Իհարկե, լավ կլիներ, որ Անանյանի այս արտահայտությունը լսած ՀԳՄ անդամներից որեւէ մեկը հենց տեղնուտեղը ծեփեր իր միության նախագահի բերանը կամ հենց «ԳԹ»-ում հանդես գար ուղղում-պարզաբանումով: Բայց ո՜չ, այդ համարձակության համար, նրանք այդ վայրկյանից կզրկվեին այն փշրանքներից, որոնք Լ. Անանյանը գցում է իրենց սոված բերանը: Նույնը կարող էին անել նաեւ Հայ եկեղեցու՝ միջոցառմանը ներկա սպասավորները. չէ՞ որ նրանք կոչված են վկայելու միայն եւ միայն Ճշմարտությունը:

Բայց ո՜չ, ի՜նչ ենք ասում: Եկեղեցուն եւ Աստվածաշունչ մատյանի հայերեն թարգմանությունը փառաբանելու համար կարելի է ոտնատակ տալ Ճշմարտությունն ու հայոց արժանապատվությունը՝ Գրողներից, Եկեղեցու սպասավորներից եւ առհասարակ միջոցառման ներկաներից մեկնումեկը ինչո՞ւ չկարողացավ տեղում բարձրաձայնել, թե տրամաբանակա՞ն է, որ դպրության հատուկ աստված (Տիր) ունեցած եւ այսօր էլ ունեցող հայությունը մինչեւ 5-րդ դարի սկիզբը դպրություն չունենար:

Պետք է ենթադրել, որ Էրեբունին, Մեծամորը, Վան-Տոսպը, Գառնիի հիասքանչ տաճարը, հայոց մեհյանները եւ մինչ Աստվածաշունչ մատյանի թարգմանությունը Հայոց աշխարհում կառուցված քաղաքներն ու բյուրավոր մշակութային կոթողները կառուցել են ոչ-հայերը, մի գուցե այլմոլորակայինները՝ միշտ ըստ Լեւոն Անանյանի ու նրա նմանների «դատողության»…

Լա՛վ, մի կերպ կարելի էր «ըմբռնումով» մոտենալ Օշականում Լեւոն Անանյանի՝ պահի թելադրանքով կատարած հաճոյախոսությանը ու անցնել, եթե սույն պարոնը դույզն ինչ նախանձախնդիր լիներ հայոց լեզվի նկատմամբ: Հանրապետությունում հայոց լեզուն ամեն վայրկյան հոշոտվում է, իսկ գրողների միությունը էշի ականջում քնած է կամ, երբեմն-երբեմն, թույլ նվնվոցներով է արտահայտում իր դժգոհանքը: Վերեւը նշեցի Անանյանի ու նրա ղեկավարած միության, շատ մեղմ ասած՝ թույլ հակադարձությունը ՀՀ-ում օտարալեզու դպրոցներ վերաբացելու դավաճանության: Մի կողմ թողնենք նաեւ այն անընդունելի փաստը, որ ՀԳՄ շենքի ձախ կողմում ծվարած «Նավզիկե» սրճարան թե բարի ցուցանակում բացակայում է հայերենը:

Բերեմ Լեւոն Անանյանի «նվիրյալ հայկականության» եւ «հայ գրողի առաքելության» վերջին ապացույցներից մեկը:

Այս ամսի սկզբին, երբ մի գրողի հանդիպելու համար մտնում էի Գրողների տուն, մուտքի աջին ցցված մի ցուցանակի վրա կարդացի գովազդ, թե Հայաստանի Գրողների միության շենքի 4-րդ հարկում գործում է ՀՀ քաղաքացիների համար՝ Green Cardի ձեւակերպումներ իրականացնող մի գրասենյակ: Այսքանը կարծեք հերիք չէր, այդ ձեակերպումների մանրամասնությունները գրվել էին ռուսաց լեզվով:

Ահա՛ ձեզ հայոց լեզվից ու Մաշտոցից բարբաջող Լեւոն Անանյանի ու նմանների իսկական դեմքը:

Փակագծերում ասեմ, թե մի քանի տարի առաջ, երբ նույն շենքն էի մտնում սփյուռքահայ վաստակաշատ գրող ու հասարակական գործիչ Թորոս Թորանյանի հետ, նույն տեղում կարդացել էինք Green Cardի գովազդը՝ թղթի վրա: Սփյուռքահայ գրողը, անհունորեն վրդովված, գոռաց «Ծո՛, Գեւո՛րգ, այս ի՞նչ խայտառակություն է», ու իր ձեռքով պատառոտեց այդ զազրելի գրությունը:

Իսկ ի՞նչ անեի ես՝ տեսնելով Green Cardի գրասենյակի՝ այս անգամ արդեն երկաթե ցուցանակի վրա ներկով տպված գովազդը: Բավարարվեցի ցուցանակի վրա կպցնելով միշտ հետս եղող մի թղթիկ, որը հիշեցնում է, թե ըստ ՀՀ Սահմանադրության ու օրենքների, ՀՀ պետական լեզուն հայերենն է, որն սպասարկում է հանրապետության կյանքի բոլոր ոլորտները:

Բարձրանալով 4-րդ հարկ, ճնշումս անօրինակ բարձրացած, ամոթանք տվեցի ՀԳՄ անդամներին, այդ թվում՝ ՀԳՄ քարտուղարներից Հովհաննես Գրիգորյանին՝ այս սրբապղծության համար, պահանջելով անհապաղ դո՛ւրս շպրտել արդեն արյունաքամված ՀՀ-ից արտագաղթին նպաստող գրասենյակը միության շենքից, որտեղ մուտք են արել հայոց մեծամեծներից շատերը, այսուհետ չպղծել այդ շենքը նմանօրինակ աղտեղություններով, խոստանալով այս խայտառակության մասին տեղեկացնել ողջ հայությանը (արդեն տեղեկացրել եմ Թորոս Թորանյանին, իսկ այս հրապարակումով իմաց եմ տալիս ողջ հայության), որպեսզի ՀԱՅ մարդիկ տեսնեն, թե Հայաստանի Գրողների միության այսօրվա ղեկավարը ինչպիսի «հայ» է…

Արաբերենում կա մի նշան՝ «շադդե» անունով, որ երբ տեղադրվում է որոշակի տառի վրա՝ այդ տառի հնչյունը կրկնվում է (օրինակ՝ Սադդամ, Բաշշար):
Այս հրապարակման վերնագրի հարցադրման ճիշտ պատասխանը կարելի է ստանալ «շադդե»-ի նշանը դնելով «մտավորական» բառի 12 բաղաձայն տառերի վրա…

ԳԵՎՈՐԳ ՅԱԶԸՃՅԱՆ
Հայ ազգայնականների համախմբման (ՀԱՀ) խորհրդի անդամ
vahagnakanch
Լուսանցք
11.11.2010